TRA KUANZA ZOEZI LA KUHAKIKI MASHINE ZA EFDs.

Meneja wa TRA mkoa wa Mwanza akifungua Semina ya na Waandishi wa habari juu ya ufafanuzi wa Mashine za Kielektroniki zinazotumika kukusanyia Kodi ya Mapato nchini iliyofanyika jana jijini Mwanza.

Afisa Mwandamizi Mkuu wa Elimu wa TRA nchini, Bw. Hamis Lupenja, akitoa elimu wakati wa Semina na Waandishi wa habari juu ya ufafanuzi wa Mashine za Kielektroniki zinazotumika kukusanyia Kodi ya Mapato nchini iliyofanyika jana jijini Mwanza.

Matokeo ya Utafiti, Changamoto na Utatuzi ni masuala yaliyo jadiliwa hapa.

Afisa Mwandamizi Mkuu wa Elimu wa TRA nchini, Bw. Hamis Lupenja, akijibu baadhi ya maswali ya waandishi wa habari waliohudhulia na kutolea ufafanuzi wa Mashine za Kielektroniki zinazotumika kukusanyia Kodi ya Mapato nchini.

Peter Fabian ni mmoja kati ya waandishi wa habari toka gazeti la MTANZANIA aliye simama na kuuliza swali ili kupata ufafanuzi wa Mashine za Kielektroniki zinazotumika kukusanyia Kodi ya Mapato nchini.

Konjes Mramba mwandishi wa habari toka gazeti la Raia Mwema akiuliza swali.

Baadhi ya wafanyabiashara waaminifu wamewalalamikia wateja wao kutokuwa na utaratibu wa kuchukuwa risisti licha ya wafanyabiashara hao kuziandika mara baada ya mauzo. 

MAMLAKA ya Mapato nchini (TRA) imekamilisha mchakato wa kufunga mita kwenye Mashine za kujazaia mafuta kwenye magari katika vituo vyote ili kudhibiti ukwepaji wa Kodi uliobainika kufanywa na wamiliki wa vituo vya mafuta hapa nchini.

TRA pia imetoa Mashine mpya ya kukusanya Kodi ya Mapato  kwa wasafiri wa Ndege, Meli na Mabasi ambayo awali yalikuwa na msamaha ikiwa ni pamoja na kuanza kutekeleza Sheria ya Kodi ya Ongezeko la Thamani (VAT) Cap 148,  Sheria ya Kodi ya Mapato (Cap 332), Kanuni ya VAT 2010 na Kanuni ya Kodi ya Mapato ya mwaka 2012.

Hayo yalisema na Afisa Mwandamizi Mkuu wa Elimu wa TRA nchini, Bw. Hamis Lupenja, wakati wa Semina na Waandishi wa habari juma hili jijini mwanza, alipokuwa akijibu baadhi ya maswali ya waandishi wa habari waliohudhulia na kutolea ufafanuzi wa Mashine za Kielektroniki zinazotumika kukusanyia Kodi ya Mapato nchini.

Lupenja alizitaja Mashine hizo kuwa ni Printa za Kosi za Kielektroniki za Kodi (EFP) ambayo itatumika kwa wafanyabiashara wa rejareja wa maduka yote Makubwa, Vituo vya mafuta, Ofisi za huduma ya usafiri wa Ndege, Meli, Treni na Mabasi na Feri watakaotumia mtandao na Rajesta za Kodi za Kielekitroniki (ETR) itatumiwa na wafanyabiashara wa rejareja wa maduka yanayotoa stakabadhi za mkononi.

Mashine nyingine aliitaja ni Mashine za Alama za Kodi (ESD) ambazo zitatumiwa na wafanyabiashara maalumu katika utoaji wa sitakabadhi ambazo zinauwezo wa kuratibu shughuli za kibiashara katika mtandao huo na kuifanya Komputa kutokuwa na uwezo wa kutunza (Save) au kuchapa (Print) taarifa yoyote bila idhini ya Mashine yenyewe.

Bw. Lupenja alieleza kuwa hivi karibuni TRA itaendesha zoezi la kuhakiki wafanyabiashara ambao hawajanunua Mashine hizo kutokana na muda wa kufanya hivyo uliokuwa umetolewa kuisha tangu Januari mwaka huu ili kuwapatia Notice na wakiendelea kukaidi basi hatua kali za kisheria kuchukuliwa ikiwemo adhabu au kufungiwa biashara yake kwa ukwepaji kulipa kodi.

Aliongeza kuwa kufatia mgomo uliofanywa na baadhi ya wafanyabiashara katika maeneo mbalimbali mikoani hapa nchini ikiwemo jijini Mwanza, umepunguza kasi ya ufanisi wa ukusanyaji wa Mapato ya Serikali, hivyo watakao kaidi kutumia Mashine za EFDs, ETRs, EFPs na ESDs wataangukiwa kwenye mkono wa sheria kwa wanaopinga matumizi yake na kuidhoofisha serikali katika mapato.

“Suala la matumizi ya EFDs ni la kisheria, hakuna sheria ya Kodi inayosema ugome na kuandamana hivyo matumizi ya mashine hizo yataendelea kubaki kisheria isipokuwa panapoonekana pana tatizo tutakaa pamoja na kuzungumza.” alisema Afisa huyo.

Alifafanua kwamba, baadhi ya wafanyabiashara walioshiriki kwenye migomo hiyo walifata mikumbo kwa kutokujua au kutumiwa maksudi na wachache wasiotaka kulipa kodi lakini hawahusiki na mpango wa awamu ya pili ya matumizi ya EFDs kutokana na mauzo yao kwa mwaka kutozidi sh milioni 14.

Awamu ya kwanza ya matumizi ya EFDs ilianza Julai 2010 kwa wafanyabiashara waliokuwa wamesajiriwa kulipa VAT na awamu ya pili iliyoibua migomo na maandamano imeanza Mei 2012 kwa wote wasiosajiriwa na VAT, wanaouza zaidi ya kiasi hicho kwa mwaka (milioni 14).

“Awamu hii ya pili haiwahusu wafanyabiashara ndogondogo (machinga) mamalishe, washinaji nguo, viatu na wauza mboga, matunda  na wenye biashara ndogondogo zote na wanaouza chini ya shilingi milioni 14 kwa mwaka, lakini ndio wengi wao walioshiriki kwenye maandamano hayo, pengine kwa kutoelewa au kutumiwa.” Alieleza Lupenja.

Kwa mujibu wa takwimu zilizoelezwa na Afisa wa Elimu kwa Mlipa Kodi wa TRA Bw.Yustas Augustino alisema kwamba Mkoa wa Mwanza , hadi sasa una wafanyabiashara zaidi ya 6500 waliosajiriwa kwa matumizi ya EFDs wakiwemo 1,500 waliosajiriwa awamu ya kwanza na awamu ya pili wakiwa ni 5,000.

Maofisa hao waliwataka wafanyabishara wawe wazalendo na kutokwepa matumizi ya mashine hizo kama ambavyo baadhi ya watu wanavyozusha kuwa zinawanyonya. EFDs zinatoa uhakika wa usalama wa taarifa za biashara, hutoa haki katika tathmini ya kodi na kurahisisha kufanya makadilio yaliyo sahihi.

Tupe maoni yako